میکروبیوتا مجموعه‌ای از میکروارگانیسم‌هایی است که در بدن انسان و حیوانات زندگی می‌کنند. این میکروارگانیسم‌ها از جمله باکتری‌ها، قارچ‌ها و سایر میکروب‌ها نقش حیاتی در حفظ سلامت میزبان خود دارند. تعادل میکروبیوتا در بدن برای عملکرد صحیح سیستم‌های مختلف از جمله سیستم ایمنی، دستگاه گوارش و سیستم عصبی ضروری است.
بدن انسان، خانه‌ی تریلیون‌ها میکروارگانیسم است که بسیاری از آنها برای سلامتی مفید هستند. میکروبیوتا به تجزیه‌ی غذا، تولید ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی ضروری و محافظت در برابر پاتوژن‌های مضر کمک می‌کند. آنها همچنین با تشخیص و پاسخ مناسب به مهاجمان خارجی، نقش مهمی در تنظیم سیستم ایمنی دارند.
میکروبیوتا برای سلامت حیوانات نیز ضروری است، زیرا به تجزیه‌ی کربوهیدرات‌ها و فیبرهای پیچیده‌ای که حیوان به تنهایی قادر به هضم آنها نیست کمک می‌کند. میکروبیوتا با تولید آنزیم‌ها، این ترکیبات را به مولکول‌های ساده‌تری تجزیه می‌کند که می‌توانند توسط بدن حیوان جذب شوند. این فرآیند نه تنها به هضم غذا کمک می‌کند، بلکه مواد مغذی ضروری مانند ویتامین‌ها و اسیدهای آمینه را نیز برای حیوان فراهم می‌کند.
اختلال در تعادل میکروبیوتا می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی شود. به عنوان مثال، رشد بیش از حد باکتری‌های مضر در روده می‌تواند باعث مشکلات گوارشی مانند نفخ، اسهال و یبوست شود. همچنین می‌تواند منجر به شرایط جدی‌تری مانند بیماری التهابی روده و سندرم روده تحریک پذیر شود. به طور مشابه، اختلالات در میکروبیوتای پوست می‌تواند منجر به بیماری‌هایی مانند آکنه و اگزما شود.
اما پروبیوتیک‌ها دقیقاً چه هستند و چگونه بر میکروبیوتا تاثیر می‌گذارند؟
پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های زنده‌ای هستند که با هدف ارتقای تعادل سالم میکروبیوتا مصرف می‌شوند یا به صورت موضعی استفاده می‌شوند. آنها معمولاً در غذاهای تخمیر شده مانند ماست، کفیر و کلم ترش و همچنین به صورت مکمل یافت می شوند.
پروبیوتیک‌ها میکروارگانیسم‌های مفید را به بدن وارد می‌کنند که می‌تواند به بازگرداندن تعادل میکروبیوتا کمک کند. آنها همچنین می‌توانند رشد میکروارگانیسم‌های مفید موجود را تحریک کرده و از رشد باکتری‌های مضر جلوگیری کنند.
مطالعات نشان داده‌اند که پروبیوتیک‌ها می‌توانند در درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها موثر باشند. به عنوان مثال، مشخص شده است که آنها در کاهش مشکلات گوارشی و درمان بیماری‌های پوستی مؤثر هستند.
پروبیوتیک‌ها تأثیر قابل توجهی بر میکروبیوتا و سلامت کلی حیوانات نیز دارند. پروبیوتیک‌ها می توانند با ارائه باکتری‌های مفید به بازگرداندن تعادل میکروارگانیسم‌ها در روده کمک کنند. این می‌تواند به ویژه پس از درمان یک حیوان با آنتی بیوتیک‌ها، مهم باشد که می‌تواند تعادل طبیعی میکروارگانیسم‌ها را در روده مختل کند.
یکی از فواید اصلی مصرف پروبیوتیک‌ها توسط حیوان که می‌توان به آن اشاره کرد این است که پروبیوتیک‌ها می‌توانند جذب مواد مغذی و هضم را بهبود بخشند. با معرفی باکتری‌های مفید، پروبیوتیک‌ها می‌توانند به تجزیه‌ی کربوهیدرات‌ها و فیبرهای پیچیده‌ای که حیوان به تنهایی قادر به هضم آنها نیست کمک کند، و همینطور منجر به بهبود جذب مواد مغذی و تقویت سیستم ایمنی شود. پروبیوتیک‌ها می‌توانند به آموزش سیستم ایمنی بدن برای شناسایی و واکنش به پاتوژن‌های مضر کمک کنند. این می‌تواند منجر به کاهش خطر عفونت و بهبود سلامت کلی شود.
تحقیقات نشان داده است که پروبیوتیک‌ها تأثیر مثبتی بر انواع گونه‌های جانوری از جمله گاو، خوک، طیور و حتی حیوانات خانگی دارند. در گاو نشان داده شده است که پروبیوتیک‌ها باعث بهبود کارایی خوراک و کاهش خطر عفونت‌هایی مانند ورم پستان می‌شوند. در خوک‌ها نشان داده شده است که پروبیوتیک‌ها باعث بهبود سرعت رشد و کاهش خطر اسهال می‌شوند. در طیور، پروبیوتیک‌ها برای بهبود سلامت روده و کاهش خطر عفونت‌ها و در حیوانات خانگی، پروبیوتیک‌ها برای بهبود سلامت گوارش و کاهش خطر ابتلا به عفونت‌هایی مانند عفونت‌های دستگاه ادراری مفید است.
در نتیجه، پروبیوتیک‌ها در ارتقای تعادل سالم میکروبیوتا و درمان طیف وسیعی از بیماری‌ها مؤثر هستند. همانطور که توضیح داده شد، میکروبیوتا نقش مهمی در حفظ سلامت انسان و حیوان بازی می‌کند و اختلال در تعادل میکروبیوتا می‌تواند منجر به طیف وسیعی از مشکلات سلامتی شود، در حالی که حفظ تعادل میکروبیوتا می‌تواند مزایای سلامتی متعددی داشته باشد.
همانطور که تحقیقات در این زمینه به تکامل خود ادامه می‌دهد، می‌توانیم انتظار داشته باشیم که در آینده استفاده‌های نوآورانه‌تری نیز از پروبیوتیک‌ها برای سلامت انسان و حیوانات مشاهده کنیم.